En Toen Verklaarde School Zich Handelingsverlegen… Wat Nu?!

Gemiddelde leestijd: 9 minuten

0 stemmen

Welkom! In mijn vorige blogs heb ik het gehad over onderwerpen zoals hoogbegaafdheid, (over)prikkeling en sensitiviteit. De laatste ging over de behandeling van (school)trauma bij vermoedelijk hoogbegaafden. Eerder heb ik, in relatie tot onderwijs, uitleg gegeven over leren leren en executieve vaardigheden. Vandaag een persoonlijkere blog.

Afbeelding: handelingsverlegeheid

Vorige week hadden wij (weer) gesprekken op school over onze (vermoedelijk) hoogbegaafde jongens. Al vier jaar lang hebben we om de zes weken gesprekken met de intern begeleider (IB-er) en de betreffende juf(fen) over het onderwijsaanbod voor onze kinderen. Het gesprek verliep emotioneel, vooral omdat we het wel zagen aankomen, maar het nog steeds een harde klap was toen de school zich daadwerkelijk handelingsverlegen verklaarde. Maar wat betekent dit eigenlijk, hoe moet je verder en wat kun je als ouder doen? Wat zijn je rechten en wat zijn de plichten van de school?

Deel deze blog!

Wat is Handelingsverlegenheid?

In Nederland heeft elke school een zorgplicht. Dit houdt in dat de school verantwoordelijk is voor de ontwikkeling en het welzijn van je kind, vanaf het moment dat je je kind inschrijft. Zorgplicht is een wettelijke verplichting en daarom vervalt het recht op thuisonderwijs zodra je je kind inschrijft voor een reguliere school.

Wat als school zich handelingsverlegen verklaard

afbeelding: school

Onder deze zorgplicht valt dat de school onderwijs moet bieden dat aansluit bij de behoeften van elk kind, of het nu gaat om kinderen met dyslexie, ADHD of hoogbegaafdheid. Wanneer een school zich "handelingsverlegen" verklaart, betekent dit vaak dat zij zich niet in staat voelt om de specifieke behoeften van je kind adequaat te ondersteunen. Dit kan te maken hebben met een gebrek aan kennis, ervaring of middelen om het juiste onderwijsaanbod te bieden.

Handelingsverlegenheid is geen afwijzing van je kind, maar een manier om aan te geven dat de school moeite heeft om de situatie op te lossen met de bestaande middelen.

Het goede nieuws is echter dat de zorgplicht van de school betekent dat zij altijd verantwoordelijk blijft voor het vinden van een passende oplossing. Als een school zich handelingsverlegen verklaart, moet zij (samen met de ouders) op zoek gaan naar aanvullende ondersteuning via bijvoorbeeld het samenwerkingsverband (SWV), waar de school deel van uitmaakt. Dit kan extra begeleiding of specialistische hulp betekenen.

Passend of Inclusief Onderwijs

Het gesprek over handelingsverlegenheid is op dit moment ook vaak gekoppeld aan de overgang van passend naar inclusief onderwijs, waar het onderwijssysteem momenteel middenin zit. Passend onderwijs houdt in dat scholen verplicht zijn om onderwijs aan te bieden dat aansluit bij de individuele behoeften van elk kind. Inclusief onderwijs betekent dat kinderen, ongeacht hun achtergrond of leerbehoeften, samen kunnen leren binnen dezelfde school, mits er voldoende ondersteuning wordt geboden. Ik schreef hierover eerder deze blog.

Als de school zich handelingsverlegen verklaart, wordt het belangrijk om deze uitgangspunten in gedachten te houden. De school heeft de verantwoordelijkheid om passend onderwijs te bieden en jouw kind heeft recht op de ondersteuning die zij/hij nodig heeft. Dit kan via het samenwerkingsverband, of door het zoeken naar alternatieve onderwijsvormen die beter aansluiten bij de cognitieve en sociaal-emotionele behoeften van je (vermoedelijk) hoogbegaafde kind.

Handelingsverlegenheid, Passend of Inclusief onderwijs?

Afbeelding: handelingsverlegen verklaring

De Zoektocht naar Oplossingen

Blijf in gesprek over de meest passende oplossing qua onderwijs van je hoogbegaafde kind

Toen de school zei: "We kunnen het niet, we moeten zoeken naar alternatieven", wist ik, ondanks mijn professionele kennis over hoogbegaafdheid, even niet wat ik moest doen. Daarom volgt er nu voor ons een periode van onzekerheid en een hernieuwde zoektocht naar oplossingen.

Van die zoektocht wil ik jullie, deels, deelgenoot maken. Want aan een ieder die nu in eenzelfde situatie zit, of later gaat komen wil ik meegeven: blijf in gedachten houden dat, ondanks de handelingsverlegenheid van de school, zij nog steeds de zorgplicht voor je kind draagt. Dit betekent dat de school mede verantwoordelijk blijft voor het vinden van een oplossing die past bij je kind, ook als het gaat om hoogbegaafde kinderen die specifieke behoeften hebben.

Wat betekent dit nu voor mijn kinderen? Is dit de juiste school voor ze? Wij hebben heel lang niets liever gewild dan de kinderen op de school houden die ze kennen en waar ze zich vertrouwd voelen, zelfs als dat betekende dat ze cognitief misschien niet de uitdaging krijgen die ze nodig hebben. Dat we nu toch naar een andere oplossing moeten zoeken, is een complexe situatie.

Wat zijn de alternatieven?

Er zijn gelukkig verschillende onderwijsopties die je kunt overwegen. Hoewel voltijd hoogbegaafdenonderwijs niet op elke hoek van de straat te vinden is, zijn er wel degelijk alternatieven die de moeite waard zijn. Hier zijn enkele opties die je kunt overwegen:

Plusklassen Kijk eerst goed of alles geprobeerd is binnen de huidige school. Er is geen wettelijk recht om de school direct aan te sturen op een vierdaagse schoolweek of om zelf een (buitenschoolse) plusklas te zoeken, maar de wet op passend onderwijs kan wel ruimte bieden voor alternatieve onderwijsarrangementen. Dit is afhankelijk van de situatie van je kind en de bereidheid van de school om mee te denken. Plusklassen zijn speciale klassen binnen het reguliere onderwijs, waar kinderen extra uitdaging krijgen buiten het reguliere lesprogramma. Dit biedt hoogbegaafde kinderen de ruimte om zich verder te ontwikkelen zonder naar een andere school te hoeven.

Montessori als alternatief op regulier onderwijs

Afbeelding: Maria Montessori

Andere vormen van Regulier Onderwijs Er zijn ook reguliere onderwijsmethoden die meer ruimte bieden voor de zelfstandigheid en het tempo van een hoogbegaafd kind. Denk hierbij aan onderwijsconcepten zoals Montessori, Jenaplan of Daltononderwijs. Deze onderwijsvormen leggen de nadruk op zelfgestuurd leren en kunnen goed aansluiten bij de behoeften van kinderen die anders denken en leren. Montessori-onderwijs, bijvoorbeeld, volgt het natuurlijke leerproces van het kind, waarbij zelfstandigheid en verantwoordelijkheid centraal staan. Dit kan goed passen bij hoogbegaafde kinderen die vaak snel door de stof heen gaan en behoefte hebben aan meer uitdaging.

BPS-Scholen Begaafdheidsprofielscholen (BPS-scholen) zijn reguliere scholen met een speciale focus op hoogbegaafdheid en talentontwikkeling. Deze scholen bieden specifieke programma’s en onderwijsaanpassingen die de cognitieve en sociaal-emotionele behoeften van hoogbegaafde kinderen ondersteunen. Als je kind moeite heeft met het reguliere onderwijs, kan een BPS-school een goede oplossing zijn.

Voltijd Hb-onderwijs Voltijd hoogbegaafdenonderwijs biedt een leeromgeving die volledig gericht is op de specifieke behoeften van hoogbegaafde kinderen. Dit onderwijs is aangepast aan hun cognitieve en sociaal-emotionele behoeften, zodat ze in hun eigen tempo en op hun eigen niveau kunnen werken. Dit kan helpen voorkomen dat kinderen zich vervelen of gefrustreerd raken door een gebrek aan uitdaging. Toch is het belangrijk om te bedenken dat dit type onderwijs soms een tijdelijke terugslag kan geven in bijvoorbeeld het zelfbeeld van een kind, omdat ze ineens niet meer overal de beste in zijn. Ook kan er sprake zijn van wachtlijsten en de verplichting van een IQ-test die aangeeft dat je kind > 130 scoort. Wat dan als je kind al zo slecht in zijn vel zit en het er op de test niet uit komt?! Houdt hier rekening mee tijdens het proces. Zou een spelobservatie of verslag van orthopedagoog ook voldoende zijn voor toelating? Vraag hiernaar.

Wil je weten welke scholen er bij jou in de buurt zitten?

Neem een kijkje op de volgende websites:

Wat Kun Jij Doen Als Ouder?

Als ouder ben je niet machteloos. Zorg dat je actief betrokken blijft in het proces om ervoor te zorgen dat je kind de juiste ondersteuning krijgt. Hier zijn enkele stappen die je kunt ondernemen:

Vraag om Advies en Begeleiding Zoek steun bij andere ouders die in een soortgelijke situatie zitten of vraag advies van specialisten zoals orthopedagogen, psychologen of hoogbegaafdheidsexperts. Ook het Samenwerkingsverband (SWV) waarin je school deelneemt, kan advies en ondersteuning bieden over welke alternatieven er zijn en welke begeleiding beschikbaar is.
Zoek Naar Onderwijs Dat Past Lees je goed in over verschillende onderwijsvormen die mogelijk beter aansluiten bij de behoeften van je kind. Ga op gesprek en bereid je voor op de mooie praatjes die tijdens zo’n rondleiding/intakegesprek aan bod komen. Plan liever een individuele rondleiding! Bereid je goed voor, wat wil je absoluut weten over de begeleiding van begaafdheid op deze nieuwe school? Soms kan het nodig zijn om meerdere scholen te bezoeken. Laat je niet ontmoedigen door een situatie die in eerste instantie onoverkomelijk lijkt; er is een passende oplossing voor jouw kind.
Houd De Communicatie Open Blijf in gesprek met de school en laat ze weten dat je actief betrokken blijft in het proces. Soms is het ook nodig om de juiste begeleiding in te schakelen om samen met de school tot een passende oplossing te komen. Scholen moeten hun zorgplicht nakomen, het is belangrijk om regelmatig te communiceren over de voortgang en eventuele nieuwe inzichten.

Conclusie:

Deze blog is mijn persoonlijke verhaal en beschrijft onze zoektocht naar passend onderwijs voor onze kinderen. Ieder kind is anders, iedere situatie is uniek. Ik ben me ervan bewust dat er ook andere verhalen zijn. Denk aan situaties waarin scholen zich 'handelingsverlegen' verklaren, wat in sommige gevallen kan leiden tot zorgmeldingen bij Veilig Thuis, zoals advocaat Chris Sent toelichtte in een uitzending van De Hofbar.

Mijn doel met deze blog is om een inkijkje te geven in hoe wij dit tot nu toe hebben ervaren. Tegelijkertijd wil ik andere ouders aanmoedigen zich te verdiepen in de verschillende mogelijkheden, ervaringen van anderen te lezen en vooral: zich gesteund te voelen. Wat is jouw ervaring met handelingsverlegenheid van school? Deel het in de reacties of neem contact met me op.

Tot de volgende blog!
Liefs,
Nicolette